Το προσφυγικό αποτελεί ένα από τα πιο καίρια και ευαίσθητα ζητήματα της εποχής μας. Το θέμα συχνά
συνοδεύεται από έντονες συζητήσεις, φόβους και παρανοήσεις. Πολλές από αυτές τις συζητήσεις
τροφοδοτούνται από μύθους και θεωρίες συνωμοσίας που διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα. Σε
αυτήν την προσπάθεια, η κατανόηση του ζητήματος μέσα από τα πραγματικά δεδομένα αποτελεί ανάγκη
και χρέος. Ποιοι είναι οι πρόσφυγες; Γιατί εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους;
«Δεν είναι πρόσφυγες, είναι εισβολείς. Ήρθαν εδώ με οργανωμένο σχέδιο εξισλαμισμού της Ελλάδας»
Η αλήθεια είναι ότι το μόνο που θέλουν είναι να φύγουν από την Ελλάδα, και μάλιστα το γρηγορότερο. Φεύγουν ακόμη και πριν διεκπεραιωθεί καλά καλά το άσυλο τους και το ζητάνε ξανά σε άλλη χώρα. Ο εξισλαμισμός της Ελλάδας και της Ευρώπης εν γένει δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται από καμία επίσημη στατιστική έρευνα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με έρευνα του International Journal of Environmental Science and Development, μεταξύ του 2000-2010 η αύξηση του Μουσουλμανικού πληθυσμού στην Ευρώπη ήταν 0,6%, ενώ για το 2010-2020 η άνοδος ήταν μόλις 0.2%. Σε απόλυτους αριθμούς, τα νούμερα αυτά αντικατοπτρίζονται με μια πτώση από 5 εκατομμύρια σε 650 χιλ. νέους μουσουλμάνους ενώ στην Ελλάδα, μόλις οι 3 στους 100 είναι Μουσουλμάνοι.
«Δεν είναι πρόσφυγες. Στη χώρα τους δεν έχει πόλεμο»
Η πραγματικότητα είναι ότι δεν απαιτείται πόλεμος για να δημιουργηθεί πρόσφυγας. Για παράδειγμα ένα άτομο που διώκεται λόγω της σεξουαλικής του προτίμησης ή της ταυτότητας φύλου του μπορεί να θεωρηθεί πρόσφυγας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο ορισμός του πρόσφυγα βασίζεται στη Σύμβαση της Γενεύης του 1951, η οποία αναγνωρίζει ότι άτομα που υφίστανται δίωξη λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, πολιτικών πεποιθήσεων ή ένταξης σε συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα έχουν το δικαίωμα διεθνούς προστασίας.
«Δεν είναι πρόσφυγες. Έρχονται χωρίς χαρτιά»
Τα χαρτιά (επίσημα έγγραφα όπως διαβατήριο, ταυτότητα ή έγγραφα ασύλου) δεν είναι ούτε νομικό ούτε λογικό προαπαιτούμενο για την αίτηση ασύλου. Το αντίθετο μάλιστα. Σε ορισμένες χώρες, ομάδες πληθυσμού και μειονότητες ενδέχεται να μην έχουν αποκτήσει ποτέ επίσημα έγγραφα λόγω διακρίσεων ή έλλειψης πρόσβασης στις κρατικές υπηρεσίες. Σε καθεστώτα που καταδιώκουν πολιτικούς αντιπάλους ή άλλες κοινωνικές ομάδες, οι αρχές μπορεί να αρνούνται την έκδοση ή να ακυρώνουν τα έγγραφα ορισμένων ατόμων. Το διεθνές δίκαιο, όπως καθορίζεται από τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951, αναγνωρίζει ότι πολλοί πρόσφυγες δεν έχουν ή δεν μπορούν να αποκτήσουν επίσημα έγγραφα λόγω των συνθηκών από τις οποίες διαφεύγουν. Οι πρόσφυγες δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση ασύλου σε καμία πρεσβεία όπως υποτίθεται ότι έκαναν οι Έλληνες την εποχή της Μεγάλης Μετανάστευσης διότι το άσυλο ζητείται σε μια τρίτη χώρα, σε εθνικές αρχές και όχι σε πρεσβείες της χώρας καταγωγής. Κοινώς, είναι εξαναγκασμένοι να εισέλθουν σε μια τρίτη χώρα προκειμένου να αιτηθούν άσυλο.
«Δεν είναι πρόσφυγες. Έχουν όλοι smartphone»
Αν είναι να πάρεις ένα πράγμα μαζί σου σε ένα τέτοιο ταξίδι όπου κυριολεκτικά ρισκάρεις την ζωή σου αυτό είναι το smartphone. Φυσικά, όταν ήρθαν προσφύγισσες από Ουκρανία βαμμένες σαν μοντέλα, κανείς (και ορθώς) δεν είπε τίποτα αντίστοιχο.
«Δεν είναι πρόσφυγες. Είναι όλοι άντρες»
Όλοι αυτοί οι άνδρες είτε είναι μόλις ενήλικοι, είτε έχουν αφήσει οικογένεια και παιδιά στην Τουρκία ώστε να τους φέρουν με ασφάλεια με την διαδικασία της οικογενειακής επανένωσης μόλις αποκτήσουν το άσυλο. Οι άνδρες μπορούν επίσης να είναι πρόσφυγες και συχνά αναλαμβάνουν το ταξίδι πρώτοι, είτε γιατί θεωρούνται πιο ανθεκτικοί στις κακουχίες είτε γιατί έχουν την ευθύνη να εξασφαλίσουν το πέρασμα και την εγκατάσταση πριν φέρουν την υπόλοιπη οικογένεια. Οι γυναίκες πρόσφυγες είναι συχνά λιγότερο ορατές λόγω της μεγαλύτερης ευαλωτότητάς τους και του γεγονότος ότι παραμένουν συχνά σε πιο κλειστά περιβάλλοντα για προστασία. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η σύνθεση του προσφυγικού πληθυσμού είναι πιο ισορροπημένη. Σε πολλές περιπτώσεις, οι γυναίκες και τα παιδιά αποτελούν μεγάλο μέρος, αν όχι την πλειοψηφία, των ανθρώπων που αναζητούν άσυλο. Ωστόσο, ανάλογα με την περιοχή και τη φάση της μετακίνησης, η αναλογία αυτή μπορεί να διαφέρει.
«Δεν είναι πρόσφυγες. Όσοι έρχονται από την Τουρκία είναι λαθρομετανάστες»
Η αλήθεια είναι ότι άσυλο δικαιούνται -και παίρνουν- ακόμη και άνθρωποι με τουρκική υπηκοότητα. Αυτός που δικαιούται άσυλο θα το πάρει απο όπου και να ήρθε. Η επιλογή της Τουρκίας ως βασικής διαδρομής για πρόσφυγες που επιθυμούν να φτάσουν στην Ελλάδα, και κατ’ επέκταση στην Ευρώπη, δεν είναι τυχαία. Υπάρχουν συγκεκριμένοι γεωγραφικοί, πολιτικοί και πρακτικοί λόγοι που καθιστούν την Τουρκία έναν από τους βασικότερους κόμβους της προσφυγικής μετακίνησης. Η Τουρκία συνορεύει με χώρες όπως η Συρία, το Ιράκ και το Ιράν, περιοχές που έχουν βιώσει πολέμους, συγκρούσεις και πολιτική αστάθεια. Αυτό την καθιστά εύκολο προορισμό για πρόσφυγες που φεύγουν από αυτές τις ζώνες.
«Τρώνε τα λεφτά της Ελλάδας»
Η αλήθεια είναι ότι θα έπρεπε να τρώνε τα εκατομμύρια που εκταμιεύονται προς την Ελλάδα από την Ε.Ε. για αυτόν ακριβώς το σκοπό. Τα χρήματα αυτά όμως καταλήγουν σε τσέπες. Αντ’ αυτού ζουν στο δρόμο και σε άθλιες συνθήκες και τους φροντίζουν εθελοντές. Το πρόβλημα της χώρας, της Ευρώπης και ολόκληρου το κόσμου δεν είναι, δεν ήταν και δεν θα είναι ποτέ τα ψίχουλα που δίνονται ως ένα υποτυπώδης βοήθημα σε κατατρεγμένους αλλά η ολοένα και μεγαλύτερη συσσώρευση πλούτου στα χέρια λίγων και ισχυρών. Η λίστα Fortune Global 500 για παράδειγμα, που καταρτίζεται ετησίως, περιλαμβάνει τις 500 μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο με βάση τα έσοδα τους. Οι μόλις 500 εταιρείες αυτές αντιπροσωπεύουν πάνω από το 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ σε τομείς όπως η τεχνολογία, η ενέργεια, ο χρηματοπιστωτικός τομέας και οι καταναλωτικές υπηρεσίες. Οι πέντε μεγαλύτερες τεχνολογικές εταιρείες (γνωστές ως Big Tech) – Amazon, Apple, Microsoft, Google (Alphabet) και Meta συγκεντρώνουν τεράστιο πλούτο, επηρεάζοντας τόσο τις χρηματοπιστωτικές αγορές όσο και την παγκόσμια οικονομία. Μεγάλες τράπεζες και επενδυτικές εταιρείες, όπως η JP Morgan, η BlackRock και η Vanguard, έχουν σημαντική επιρροή ενώ για παράδειγμα η Blackrock διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω των 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Σύμφωνα με έρευνες, το 1% των εταιρειών παγκοσμίως ελέγχει περίπου το 50% του πλούτου της εταιρικής οικονομίας ενώ ένα δίκτυο περίπου 120 πολυεθνικών είναι υπεύθυνο για τη ροή κεφαλαίων στις περισσότερες βιομηχανίες και περιοχές.
Οι κύριες χώρες προέλευσης, σύμφωνα με δεδομένα από τα τελευταία χρόνια, περιλαμβάνουν:
Συρία: Εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου και της συνεχιζόμενης κρίσης, πολλοί Σύροι αναζητούν καταφύγιο σε χώρες όπως η Ελλάδα. Ο εμφύλιος πόλεμος που ξεκίνησε το 2011 έχει προκαλέσει τεράστιες ανθρωπιστικές και οικονομικές κρίσεις. Η σύγκρουση περιλαμβάνει πολλαπλές εμπλεκόμενες πλευρές όπως την πρώην κυβέρνηση Άσαντ, ένοπλες ομάδες αλλά και εξωτερικές δυνάμεις όπως την Ρωσία, τις ΗΠΑ και την Τουρκία, με την φτώχεια, την έλλειψη στέγης, και την έλλειψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης να είναι κυρίαρχα προβλήματα.
Αφγανιστάν: Η αστάθεια και η βία που ακολούθησαν την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία έχουν οδηγήσει σε τεράστια αύξηση των Αφγανών προσφύγων. Η επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία το 2021 έχει οδηγήσει σε μια έντονη και συστηματική παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδιαίτερα κατά των γυναικών, καθώς και σε εκτεταμένη βία εν γένει. Το Αφγανιστάν έχει υποφέρει για δεκαετίες από ένοπλες συγκρούσεις, ξεκινώντας από την εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης το 1979, τον εμφύλιο πόλεμο, την άνοδο των Ταλιμπάν και την παρέμβαση των ΗΠΑ. Η φτώχεια, η έλλειψη τροφίμων, και οι φυσικές καταστροφές όπως η ξηρασία έχουν επιδεινώσει δραματικά την κατάσταση. Συνέπεια όλων των παραπάνω είναι να αναζητούν άσυλο πολλοί άνθρωποι, κυρίως λόγω φόβου διώξεων ή απειλών κατά της ζωής τους από τους Ταλιμπάν ή άλλες ένοπλες ομάδες ενώ γυναίκες, δημοσιογράφοι και ακτιβιστές βρίσκονται σε ιδιαίτερο κίνδυνο.
Πακιστάν: Οι λόγοι περιλαμβάνουν οικονομικές δυσκολίες, καθώς και θρησκευτικές και πολιτικές διώξεις σε κάποιες περιπτώσεις. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας ενώ η ανεργία και οι ελάχιστες ευκαιρίες εργασίας οδηγούν σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών στο εξωτερικό. Η διαφθορά, οι εντάσεις μεταξύ πολιτικών κομμάτων και οι παρεμβάσεις του στρατού υπονομεύουν τη σταθερότητα στην χώρα ενώ ορισμένες μειονότητες όπως πχ οι Αχμαντίες, οι Σιίτες και οι Χριστιανοί αντιμετωπίζουν συστηματικές διακρίσεις και πολλές φορές ακόμη και βία.
Ιράκ: Η συνεχιζόμενη αστάθεια και οι συνέπειες της ένοπλης σύγκρουσης οδηγούν πολλούς Ιρακινούς να εγκαταλείψουν τη χώρα. Μετά την πτώση του Σαντάμ Χουσεΐν το 2003, το Ιράκ βυθίστηκε σε παρατεταμένη βία και αστάθεια, με συγκρούσεις μεταξύ των Σιιτών, των Σουνιτών και των Κούρδων. Η δράση του ISIS από το 2014 και οι συνεχείς τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν δημιουργήσει φόβο και ανασφάλεια ενώ η κάκιστη διακυβέρνηση, η διαφθορά και η φτώχεια συμβάλλουν με την σειρά τους σημαντικά στην κρίση.
«Δεν είναι πρόσφυγες, είναι εισβολείς. Ήρθαν εδώ με οργανωμένο σχέδιο εξισλαμισμού της Ελλάδας»
Η αλήθεια είναι ότι το μόνο που θέλουν είναι να φύγουν από την Ελλάδα, και μάλιστα το γρηγορότερο. Φεύγουν ακόμη και πριν διεκπεραιωθεί καλά καλά το άσυλο τους και το ζητάνε ξανά σε άλλη χώρα. Ο εξισλαμισμός της Ελλάδας και της Ευρώπης εν γένει δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται από καμία επίσημη στατιστική έρευνα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με έρευνα του International Journal of Environmental Science and Development, μεταξύ του 2000-2010 η αύξηση του Μουσουλμανικού πληθυσμού στην Ευρώπη ήταν 0,6%, ενώ για το 2010-2020 η άνοδος ήταν μόλις 0.2%. Σε απόλυτους αριθμούς, τα νούμερα αυτά αντικατοπτρίζονται με μια πτώση από 5 εκατομμύρια σε 650 χιλ. νέους μουσουλμάνους ενώ στην Ελλάδα, μόλις οι 3 στους 100 είναι Μουσουλμάνοι.
«Δεν είναι πρόσφυγες. Στη χώρα τους δεν έχει πόλεμο»
Η πραγματικότητα είναι ότι δεν απαιτείται πόλεμος για να δημιουργηθεί πρόσφυγας. Για παράδειγμα ένα άτομο που διώκεται λόγω της σεξουαλικής του προτίμησης ή της ταυτότητας φύλου του μπορεί να θεωρηθεί πρόσφυγας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο ορισμός του πρόσφυγα βασίζεται στη Σύμβαση της Γενεύης του 1951, η οποία αναγνωρίζει ότι άτομα που υφίστανται δίωξη λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, πολιτικών πεποιθήσεων ή ένταξης σε συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα έχουν το δικαίωμα διεθνούς προστασίας.
«Δεν είναι πρόσφυγες. Έρχονται χωρίς χαρτιά»
Τα χαρτιά (επίσημα έγγραφα όπως διαβατήριο, ταυτότητα ή έγγραφα ασύλου) δεν είναι ούτε νομικό ούτε λογικό προαπαιτούμενο για την αίτηση ασύλου. Το αντίθετο μάλιστα. Σε ορισμένες χώρες, ομάδες πληθυσμού και μειονότητες ενδέχεται να μην έχουν αποκτήσει ποτέ επίσημα έγγραφα λόγω διακρίσεων ή έλλειψης πρόσβασης στις κρατικές υπηρεσίες. Σε καθεστώτα που καταδιώκουν πολιτικούς αντιπάλους ή άλλες κοινωνικές ομάδες, οι αρχές μπορεί να αρνούνται την έκδοση ή να ακυρώνουν τα έγγραφα ορισμένων ατόμων. Το διεθνές δίκαιο, όπως καθορίζεται από τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951, αναγνωρίζει ότι πολλοί πρόσφυγες δεν έχουν ή δεν μπορούν να αποκτήσουν επίσημα έγγραφα λόγω των συνθηκών από τις οποίες διαφεύγουν. Οι πρόσφυγες δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση ασύλου σε καμία πρεσβεία όπως υποτίθεται ότι έκαναν οι Έλληνες την εποχή της Μεγάλης Μετανάστευσης διότι το άσυλο ζητείται σε μια τρίτη χώρα, σε εθνικές αρχές και όχι σε πρεσβείες της χώρας καταγωγής. Κοινώς, είναι εξαναγκασμένοι να εισέλθουν σε μια τρίτη χώρα προκειμένου να αιτηθούν άσυλο.
«Δεν είναι πρόσφυγες. Έχουν όλοι smartphone»
Αν είναι να πάρεις ένα πράγμα μαζί σου σε ένα τέτοιο ταξίδι όπου κυριολεκτικά ρισκάρεις την ζωή σου αυτό είναι το smartphone. Φυσικά, όταν ήρθαν προσφύγισσες από Ουκρανία βαμμένες σαν μοντέλα, κανείς (και ορθώς) δεν είπε τίποτα αντίστοιχο.
«Δεν είναι πρόσφυγες. Είναι όλοι άντρες»
Όλοι αυτοί οι άνδρες είτε είναι μόλις ενήλικοι, είτε έχουν αφήσει οικογένεια και παιδιά στην Τουρκία ώστε να τους φέρουν με ασφάλεια με την διαδικασία της οικογενειακής επανένωσης μόλις αποκτήσουν το άσυλο. Οι άνδρες μπορούν επίσης να είναι πρόσφυγες και συχνά αναλαμβάνουν το ταξίδι πρώτοι, είτε γιατί θεωρούνται πιο ανθεκτικοί στις κακουχίες είτε γιατί έχουν την ευθύνη να εξασφαλίσουν το πέρασμα και την εγκατάσταση πριν φέρουν την υπόλοιπη οικογένεια. Οι γυναίκες πρόσφυγες είναι συχνά λιγότερο ορατές λόγω της μεγαλύτερης ευαλωτότητάς τους και του γεγονότος ότι παραμένουν συχνά σε πιο κλειστά περιβάλλοντα για προστασία. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η σύνθεση του προσφυγικού πληθυσμού είναι πιο ισορροπημένη. Σε πολλές περιπτώσεις, οι γυναίκες και τα παιδιά αποτελούν μεγάλο μέρος, αν όχι την πλειοψηφία, των ανθρώπων που αναζητούν άσυλο. Ωστόσο, ανάλογα με την περιοχή και τη φάση της μετακίνησης, η αναλογία αυτή μπορεί να διαφέρει.
«Δεν είναι πρόσφυγες. Όσοι έρχονται από την Τουρκία είναι λαθρομετανάστες»
Η αλήθεια είναι ότι άσυλο δικαιούνται -και παίρνουν- ακόμη και άνθρωποι με τουρκική υπηκοότητα. Αυτός που δικαιούται άσυλο θα το πάρει απο όπου και να ήρθε. Η επιλογή της Τουρκίας ως βασικής διαδρομής για πρόσφυγες που επιθυμούν να φτάσουν στην Ελλάδα, και κατ’ επέκταση στην Ευρώπη, δεν είναι τυχαία. Υπάρχουν συγκεκριμένοι γεωγραφικοί, πολιτικοί και πρακτικοί λόγοι που καθιστούν την Τουρκία έναν από τους βασικότερους κόμβους της προσφυγικής μετακίνησης. Η Τουρκία συνορεύει με χώρες όπως η Συρία, το Ιράκ και το Ιράν, περιοχές που έχουν βιώσει πολέμους, συγκρούσεις και πολιτική αστάθεια. Αυτό την καθιστά εύκολο προορισμό για πρόσφυγες που φεύγουν από αυτές τις ζώνες.
«Τρώνε τα λεφτά της Ελλάδας»
Η αλήθεια είναι ότι θα έπρεπε να τρώνε τα εκατομμύρια που εκταμιεύονται προς την Ελλάδα από την Ε.Ε. για αυτόν ακριβώς το σκοπό. Τα χρήματα αυτά όμως καταλήγουν σε τσέπες. Αντ’ αυτού ζουν στο δρόμο και σε άθλιες συνθήκες και τους φροντίζουν εθελοντές. Το πρόβλημα της χώρας, της Ευρώπης και ολόκληρου το κόσμου δεν είναι, δεν ήταν και δεν θα είναι ποτέ τα ψίχουλα που δίνονται ως ένα υποτυπώδης βοήθημα σε κατατρεγμένους αλλά η ολοένα και μεγαλύτερη συσσώρευση πλούτου στα χέρια λίγων και ισχυρών. Η λίστα Fortune Global 500 για παράδειγμα, που καταρτίζεται ετησίως, περιλαμβάνει τις 500 μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο με βάση τα έσοδα τους. Οι μόλις 500 εταιρείες αυτές αντιπροσωπεύουν πάνω από το 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ σε τομείς όπως η τεχνολογία, η ενέργεια, ο χρηματοπιστωτικός τομέας και οι καταναλωτικές υπηρεσίες. Οι πέντε μεγαλύτερες τεχνολογικές εταιρείες (γνωστές ως Big Tech) – Amazon, Apple, Microsoft, Google (Alphabet) και Meta συγκεντρώνουν τεράστιο πλούτο, επηρεάζοντας τόσο τις χρηματοπιστωτικές αγορές όσο και την παγκόσμια οικονομία. Μεγάλες τράπεζες και επενδυτικές εταιρείες, όπως η JP Morgan, η BlackRock και η Vanguard, έχουν σημαντική επιρροή ενώ για παράδειγμα η Blackrock διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω των 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Σύμφωνα με έρευνες, το 1% των εταιρειών παγκοσμίως ελέγχει περίπου το 50% του πλούτου της εταιρικής οικονομίας ενώ ένα δίκτυο περίπου 120 πολυεθνικών είναι υπεύθυνο για τη ροή κεφαλαίων στις περισσότερες βιομηχανίες και περιοχές.
Οι περισσότεροι πρόσφυγες που φτάνουν στην Ελλάδα προέρχονται κυρίως από χώρες που αντιμετωπίζουν ένοπλες συγκρούσεις, πολιτική αστάθεια, διώξεις ή σοβαρά οικονομικά προβλήματα.
Οι κύριες χώρες προέλευσης, σύμφωνα με δεδομένα από τα τελευταία χρόνια, περιλαμβάνουν:
Συρία: Εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου και της συνεχιζόμενης κρίσης, πολλοί Σύροι αναζητούν καταφύγιο σε χώρες όπως η Ελλάδα. Ο εμφύλιος πόλεμος που ξεκίνησε το 2011 έχει προκαλέσει τεράστιες ανθρωπιστικές και οικονομικές κρίσεις. Η σύγκρουση περιλαμβάνει πολλαπλές εμπλεκόμενες πλευρές όπως την πρώην κυβέρνηση Άσαντ, ένοπλες ομάδες αλλά και εξωτερικές δυνάμεις όπως την Ρωσία, τις ΗΠΑ και την Τουρκία, με την φτώχεια, την έλλειψη στέγης, και την έλλειψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης να είναι κυρίαρχα προβλήματα.
Αφγανιστάν: Η αστάθεια και η βία που ακολούθησαν την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία έχουν οδηγήσει σε τεράστια αύξηση των Αφγανών προσφύγων. Η επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία το 2021 έχει οδηγήσει σε μια έντονη και συστηματική παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδιαίτερα κατά των γυναικών, καθώς και σε εκτεταμένη βία εν γένει. Το Αφγανιστάν έχει υποφέρει για δεκαετίες από ένοπλες συγκρούσεις, ξεκινώντας από την εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης το 1979, τον εμφύλιο πόλεμο, την άνοδο των Ταλιμπάν και την παρέμβαση των ΗΠΑ. Η φτώχεια, η έλλειψη τροφίμων, και οι φυσικές καταστροφές όπως η ξηρασία έχουν επιδεινώσει δραματικά την κατάσταση. Συνέπεια όλων των παραπάνω είναι να αναζητούν άσυλο πολλοί άνθρωποι, κυρίως λόγω φόβου διώξεων ή απειλών κατά της ζωής τους από τους Ταλιμπάν ή άλλες ένοπλες ομάδες ενώ γυναίκες, δημοσιογράφοι και ακτιβιστές βρίσκονται σε ιδιαίτερο κίνδυνο.
Πακιστάν: Οι λόγοι περιλαμβάνουν οικονομικές δυσκολίες, καθώς και θρησκευτικές και πολιτικές διώξεις σε κάποιες περιπτώσεις. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας ενώ η ανεργία και οι ελάχιστες ευκαιρίες εργασίας οδηγούν σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών στο εξωτερικό. Η διαφθορά, οι εντάσεις μεταξύ πολιτικών κομμάτων και οι παρεμβάσεις του στρατού υπονομεύουν τη σταθερότητα στην χώρα ενώ ορισμένες μειονότητες όπως πχ οι Αχμαντίες, οι Σιίτες και οι Χριστιανοί αντιμετωπίζουν συστηματικές διακρίσεις και πολλές φορές ακόμη και βία.
Ιράκ: Η συνεχιζόμενη αστάθεια και οι συνέπειες της ένοπλης σύγκρουσης οδηγούν πολλούς Ιρακινούς να εγκαταλείψουν τη χώρα. Μετά την πτώση του Σαντάμ Χουσεΐν το 2003, το Ιράκ βυθίστηκε σε παρατεταμένη βία και αστάθεια, με συγκρούσεις μεταξύ των Σιιτών, των Σουνιτών και των Κούρδων. Η δράση του ISIS από το 2014 και οι συνεχείς τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν δημιουργήσει φόβο και ανασφάλεια ενώ η κάκιστη διακυβέρνηση, η διαφθορά και η φτώχεια συμβάλλουν με την σειρά τους σημαντικά στην κρίση.
